Een rechtsbijstandverzekering geeft het recht om bij een geschil zelf een advocaat te kiezen dit noemen we de vrije advocaatkeuze. Over het algemeen zet een rechtsbijstandsverzekeraar haar eigen juristen in om de belangen te behartigen van haar verzekerden. De vrije advocaat keuze beidt de mogelijkheid om zelf een externe advocaat te kiezen om uw belangen te behartigen.
Wanneer vrije advocaatkeuze
Vrije advocaatkeuze is in ieder geval aan de orde in de situatie dat een gerechtelijke procedure moet worden opgestart. Dit is ook opgenomen in de Wet op het Financieel Toezicht. U kunt in dat geval zelf een (vertrouwde) advocaat vragen de kwestie van de rechtsbijstandsverzekeraar over te nemen. Let wel op dat er per polis bepaald wordt hoe hiermee wordt omgegaan. Ook kunnen er beperkingen zijn opgenomen in de vergoeding van de advocaat. In ieder geval bestaat er een recht op vrij advocaatkeus in de volgende situaties:
- Als er een gerechtelijke of een administratieve procedure gestart moet worden;
- Indien er een belangenconflict bestaat, omdat beide partijen verzekerd zijn bij en gebruik maken van dezelfde rechtsbijstandsverzekeraar;
- In het geval er verschil van mening bestaat tussen de verzekerde en de rechtsbijstandsverzekeraar over de behandeling van het juridisch geschil of als er sprake is van een vertrouwensbreuk.
Geschillenregeling rechtsbijstandverzekering
In het laatste geval spreken we over het inroepen van de geschillenregeling. Maakt een verzekerde daar gebruik van, dan zal een zelf uitgekozen advocaat gevraagd kunnen worden advies over de kwestie te geven. Het advies (second opinion) van de advocaat is bepalend voor partijen. In beginsel zal de rechtsbijstandsverzekeraar met in acht neming van het advies de zaak zelf voortzetten. Er kan voor worden gekozen om de advocaat die de second opinion uitvoert de zaak op te pakken.
Het is essentieel in alle gevallen te overleggen met de rechtsbijstandsverzekering. Als een advocaat wordt ingeschakeld zonder toestemming/overleg bestaat de kans, dat de rechtsbijstandsverzekeraar in het verdere traject geen dekking meer verleent, waardoor de verzekerde het risico loopt zelf de advocaatkosten te moeten vergoeden.
Europese Hof van Justitie en vrije advocaatkeuze
Het Europese Hof van Justitie heeft in haar uitspraak van 7 november 2013 aangegeven dat de vrije advocaatkeuze zich niet beperkt tot die gevallen dat er sprake is van verplichte inschakeling van een advocaat. De vrije advocaat keuze geldt bij alle gerechtelijke procedures. Hiermee wordt expliciet gedoeld op rechtszaken bij kantonrechter en bestuursrechter waar men niet per se een advocaat voor hoeft in te schakelen.
Rechtsbijstandsverzekeraars moeten open zijn over de advocaatkeuze. Dat betekent dat ze bijvoorbeeld informatie beschikbaar moeten maken op hun website. En op het moment dat een advocaat wordt ingeschakeld, dient de verzekeraar ook te wijzen op het recht van de vrije advocaatkeuze.
Rechtsbijstandsverzekering bestuursrecht
Nadat is vastgesteld dat rechtsbijstandsverzekerden vrije advocaatkeuze hebben, kwam de vraag aan de orde of dit ook geldt voor bestuursrechtelijke procedures, zoals een bezwaarprocedure bij het UWV. Verzekeraars weigerden de uitspraak van het Hof van Justitie dusdanig uit te leggen dat deze ook gold voor administratieve procedures. Het Hof van Justitie bepaalde in 2016 dat verzekerden ook bij het bestuursrechtelijke / administratieve procedures vrije advocaat keuze hebben.
Uitbreiding vrije advocaat keuze
Het uitbreiden van de vrije advocaat keuze heeft financiële gevolgen voor rechtsbijstandsverzekeraars. De verzekerden zijn uiteindelijk degene die de verhoogde premies moeten opbrengen. Om de kosten betaalbaar te houden hebben verzekeraars geprobeerd het recht op vrije advocaat keuze weer zo ver mogelijk in te perken.
Verzekeraars hebben de maximaal te vergoeden kosten vaak naar beneden bijgesteld om de kosten te beperken. Een laag plafond van de door de advocaat te declareren kosten kan de vrije advocaat keuze alsnog de das omdoen. Indien het te besteden bedrag te laag is om de zaak te behandelen, zal de verzekerde immers geen advocaat bereidt vinden om de zaak aan te nemen. De vrije advocaat keuze wordt zo alsnog illusoir.
Eigen bijdrage vrije advocaat keuze
Daarnaast zijn veel verzekeraars gaan werken met een eigen bijdrage bij de vrije advocaat keuze. Voor particulieren wordt in veel gevallen een bedrag van € 250,– gerekend en voor bedrijven een eigen bijdrage van € 500,–. Indien er een laag kosten maximum is vastgesteld en de eigen bijdrage ook nog voldaan moet worden, resteert een zeer laag bedrag om de advocaatkosten te voldoen. De vrije advocaat keuze stelt dan in feite weinig tot niets voor, omdat het inschakelen van een advocaat op grond van de voorwaarden van de verzekeraar niet haalbaar is.
Kosten plafond vrije advocaat keuze
Het kosten plafond betekent soms ook een lastige keuze voor verzekerden. Voor de maximaal door de verzekeraar te vergoeden bedragen zouden alle instanties gedaan moeten worden. De zaak verder laten behandelen door de verzekeraar na overschrijding van het kosten plafond is niet mogelijk. Het bedrag dat de verzekeraar beschikbaar stelt ziet dus zowel op de eerste aanleg (vaak de rechtbank of de sector kanton van de rechtbank) als op eventueel beroep bij het gerechtshof. De verzekerde moet in dat geval dus een afweging maken. Nadat een externe advocaat is ingeschakeld kan de rechtzoekende niet terug naar de rechtsbijstandsverzekeraar.
Polisvoorwaarden rechtsbijstandsverzekering
Omdat polisvoorwaarden en de verhouding tussen verzekeraar en verzekerde regelen, is het verstandig een en ander door een deskundig advocaat te laten beoordelen. De standpunten van de verzekeraar mogen voor de verzekerde helaas niet leidend zijn. De verzekeraar heeft een belang om de kosten laag te houden. Zorg dus dat u een onafhankelijk advies ontvangt.
Doordat rechtsbijstandsverzekeraars grenzen aanbrengen in de polisvoorwaarden die nadelig kunnen uitpakken bij de vrije advocaatkeus, is het van belang om de polisvoorwaarden en de bepalingen over de vergoeding van externe kosten goed te controleren en deze met een advocaat te bespreken.
Overleg met een advocaat
Voor overleg over uw rechtsbijstandsverzkering, uw recht op zelf een advocaat te kiezen en de dekking van uw rechtsbijstandsverzkering kunt u vrijblijvend bellen naar 0800-44 55 000. Wij gaan graag met u in gesprek.