Wat is een abstracte bankgarantie? En hoe moet een afgegeven bankgarantie worden uitgelegd?
In onze ondernemingsrecht praktijk krijgen we regelmatig de vraag om de inhoud van een overeenkomst te beoordelen. Bij het sluiten van een overeenkomst is namelijk niet altijd duidelijk wat die overeenkomst precies inhoud. Welke verplichtingen nemen partijen bijvoorbeeld op zich? Ook de uitleg van een bankgarantie is niet altijd helder.
Bij de uitleg van een strikte bankgarantie komt groot gewicht toe aan de (strikt te lezen) bewoordingen van de garantie.
Strikte bankgaranties
De onderneming Rollecate heeft als opdrachtnemer van Ballast Nedam gezorgd voor levering en plaatsing van gevels. De benodigde gevelelementen heeft Rollecate bij Polux gekocht. Hierbij is overeengekomen dat de onderneming Rollecate de gevelelementen bij vooruitbetaling zou voldoen. Ter zekerheidstelling voor Rollecate heeft Polux ten gunste van Rollecate een tweetal bankgaranties verstrekt. De bankgaranties zijn verstrekt door de Rabobank. De ondernemer Polluk leverde niet en ging failliet, waarop Rollecate de Rabobank aansprak op de bankgaranties.
Uitleg abstracte bankgarantie
Een van de bankgaranties werd door de Rabobank niet volledig uitgekeerd. De reden die de Rabobank aanvoert is dat Rollecate niet heeft voldaan aan een voorwaarde in de bankgarantie, te weten een tijdige betaling van een van de termijnen bij wijze van vooruitbetaling. Tussen de ondernemingen / partijen gold een betaalschema. Hierin stond vermeld op welke data verschillende betalingen moesten zijn gedaan. Rollecate heeft alle bedragen wel voldaan, maar niet conform schema, c.q. tijdig. Rollecate accepteert de afwijzing niet en betrekt de Rabobank in een procedure bij de rechtbank. Rollecate schakelt een advocaat in en doorloopt de procedures bij rechtbank, hof en gaat uiteindelijk in cassatie.
Termijnbetalingen en letterlijk uitleg bankgarantie
In de procedure is de uitleg van de tweede bankgarantie aan de orde. Moeten aan de afgesproken termijnbetalingen een fataal karakter worden toegekend. Zo ja, dan hoeft de Rabobank niet uit te keren.
Door de advocaten van partijen wordt niet bestreden dat het gaat om een abstracte bankgarantie. Dit houdt in dat de betalingsverplichting van de bank onafhankelijk is gemaakt van de rechtsverhouding tussen de oorspronkelijk partijen Rollecate en Polux. De bank heeft een eigen verplichting jegens onderneming Rollecate. Bij een abstracte bankgarantie komt grote betekenis toe aan de letterlijke tekst. De abstracte bankgarantie moet strikt worden gelezen en uitgelegd aan de hand van de letterlijke bewoordingen van de abstracte bankgarantie.
In de tweede bankgarantie staat de opschortende voorwaarde opgenomen dat onderneming Rollecate de termijnbetalingen waarvoor de bankgarantie is afgegeven heeft betaald aan de Polux. Bij de termijnbetalingen staat een uiterlijke datum vermeld waarop het bedrag moet zijn voldaan.
De letterlijke tekst is als volgt:
“Deze bankgarantie is gesteld onder de opschortende voorwaarde dat de crediteur [lees Rollecate] de termijnbetalingen waarvoor de bankgarantie is afgegeven heeft betaald aan de debiteur [lees Polux].”
Aldus de rechtbank en het hof is de tekst van de abstracte bankgarantie duidelijk.
Zorgplicht bank
Het verweer van de advocaat van Rollecate wordt niet gevolgd. De betalingstermijnen zijn fataal, er staat letterlijk vermeld dat een betaling moet zijn gedaan voor een uiterste datum. Behalve de eerste betaling zijn alle overige betalingen te laat uitgevoerd. Omdat de tekst duidelijk is, kan de Rabobank niet worden verweten dat zij heeft nagelaten om Rollecate te waarschuwen. De bank heeft haar zorgplicht niet geschonden.
Belangrijk is ook dat in de tweede bankgarantie staat vermeld dat:
“het bedrag van deze bankgarantie” vanaf nihil met een in de bankgarantie genoemd bedrag wordt verhoogd zodra dat bedrag uiterlijk op een bepaalde dag is gestort bij de bank.”
Tijdige termijnbetalingen
De advocaat van Rollecate betoogt dat als een betaling te laat was voor een termijn, deze als wel tijdig betaald moet worden beschouwd voor de volgende termijn en dus de bankgarantie met dat bedrag moet worden verhoogd. De Hoge Raad volgt deze redenatie niet. Hij is van mening dat een objectieve/letterlijke uitleg van deze passage meebrengt dat te late betalingen niet automatisch kunnen worden toegerekend aan de nog te verstrijken termijn en niet aan de al verstreken termijn. Bovendien heeft Rollecate factuurnummers gebruikt die waren verbonden aan een termijn, zodat de betaling terecht is toegerekend aan die (vervallen) termijn.
Verwezen wordt naar artikel 6:43 lid 1 BW. Hierin staat opgenomen dat als een schuldenaar een betaling verricht die op twee of meer verbintenissen tegen dezelfde schuldeiser kan worden toegerekend, toerekening geschiedt op de verbintenis die de schuldenaar bij betaling aanwijst. Kortom het genoteerde factuurnummer bepaalt de toewijzing aan de termijnbetaling.
De Hoge Raad neemt de visie van de rechtbank en het hof over. Hij motiveert dat gelet op de aard van een abstracte bankgarantie en de rol die ze in het handelsverkeer vervullen, maar gezien de positie van de garanderende bank en de belangen van de opdrachtgever tot garantstelling en garantnemer moet groot gewicht worden toegekend aan de letterlijke bewoordingen van de bankgarantie.
Advies ondernemingsrecht advocaat bij bankgarantie
Wilt u advies over een bankgarantie? Heeft u beslag gelegd en wordt voorgesteld het beslag op te heffen onder verstrekken van een bankgarantie? Bel vrijblijvend met 0800-44 55 000 voor onze ondernemingsrecht advocaten in de regio Arnhem en Nijmegen of laat een terugbel verzoek achter.