Een agentuurovereenkomst is een overeenkomst waarbij een handelsagent voor een andere partij (de principaal) tegen betaling van een vergoeding bemiddelt bij het tot stand komen van overeenkomsten.
Een handelsagent sluit overeenkomsten op naam en voor rekening van de opdrachtgever. De handelsagent is niet ondergeschikt aan de opdrachtgever. De vergoeding of beloning wordt meestal beschreven als provisie en is een percentage van de waarde van de overeenkomst.
Bijzonder is dat de agentuurovereenkomst niet per se schriftelijk hoeft te zijn. De overeenkomst kan ook opgesteld worden tijdens de looptijd. Partijen stellen dan een schriftelijk contract op met de lopende feitelijke afspraken. Verstandig is dit over het algemeen niet.
Opstellen van de agentuurovereenkomst en de wet
De agentuurovereenkomst is voor een groot deel (dwingend) wettelijk geregeld. Dit houdt in dat de wet grenzen stelt aan de vrijheid die partijen hebben om een agentuurovereenkomst aan te gaan. Deze wettelijke bepalingen zijn vooral in het leven geroepen ter bescherming van de handelsagent. Als er van de dwingende regels wordt afgeweken, dan zijn deze bepalingen nietig of vernietigbaar. De dwingende regels gaan onder andere over de mogelijkheid van het opzeggen c.q. beeindigen van de agentuurovereenkomst, de opzegtermijn en de mogelijkheid van het vorderen van een schadevergoeding bij onrechtmatige opzegging.
De opzegging van een agentuurovereenkomst
Partijen bepalen zelf of de agentuurovereenkomst voor een bepaalde tijd of onbepaalde tijd geldt. Als partijen afspreken dat de overeenkomst tussentijds kan worden opgezegd, dan kan zowel de opdrachtgever als de agent de overeenkomst opzeggen. Daarbij gelden meestal ook overeengekomen opzegtermijnen.
Een groot deel van de regels over de opzegging van de agentuurovereenkomst staan opgenomen in de wet. In die gevallen waarin in de agentuurovereenkomst geen opzegtermijn is opgenomen of de overeenkomst is aangegaan voor onbepaalde tijd gelden de wettelijke opzeggingstermijnen.
Duurt de overeenkomst korter dan drie jaar, dan geldt een opzegtermijn van maximaal vier maanden. Deze termijn wordt verlengd indien de overeenkomst langer heeft geduurd. De maximale opzegtermijn is zes maanden. Hier tegenover staat een minimale opzegtermijn. Deze is bij een overeenkomst van één jaar, minimaal één maand. Het tweede jaar minimaal twee maanden en de daarop volgende jaren minimaal drie maanden. Dit zijn termijnen die door de wet dwingend zijn voorgeschreven.
Schadevergoeding bij onrechtmatige opzegging
Onder onrechtmatige opzegging wordt verstaan een opzegging waarbij de opzeggende partij zich niet houdt aan de wettelijke bepalingen of hetgeen werd overeengekomen in de agentuurovereenkomst. Als een opzegging van de overeenkomst in strijd is met het bepaalde, kan de opzeggende partij de ander een schadevergoeding verschuldigd zijn. De schadevergoeding is meestal gekoppeld aan de hoogte van de provisie die verschuldigd zou zijn bij rechtmatige opzegging. Als er goede redenen zijn om af te wijken –bijvoorbeeld omdat de schade aantoonbaar hoger is- kan hiervan worden afgeweken. Partijen mogen vergoeding vragen van de daadwerkelijk geleden schade.
Goodwillvergoeding bij opzegging
Ook in het geval de opzegging van de agentuurovereenkomst correct is gebeurd, kan het zijn dat de opdrachtgever een vergoeding verschuldigd is aan de handelsagent. Dit wordt een zogenaamde goodwillvergoeding ofwel klantvergoeding genoemd. De gedachte hierachter is dat de agent ten behoeve van de opdrachtgever overeenkomsten tot stand bracht waar de opdrachtgever nog voordeel geniet.
De handelsagent heeft recht op deze vergoeding als deze nieuwe klanten heeft aangebracht of als door zijn inspanning het klantennetwerk en aantal overeenkomsten (aanzienlijk) is uitgebreid. De opdrachtgever heeft in die situatie ook na de beeindiging van de overeenkomst nog aanzienlijk voordeel van de werkzaamheden van de handelsagent. Ook dient de betaling van de goodwillvergoeding of klantenvergoeding –onder afweging van alle omstandigheden- redelijk te zijn. De hoogte van de goodwillvergoeding is maximaal gelijk aan het bedrag van een jaar provisie. De vergoeding van een jaar provisie stellen we vast over het gemiddelde van de afgelopen vijf jaren.
De handelsagent dient wel aanspraak te maken op de klantenvergoeding binnen een termijn van een jaar na beeindiging van de agentuurovereenkomst. Het is derhalve van belang om een en ander proactief op te pakken. Verkrijg zo spoedig mogelijk duidelijkheid over uw rechtspositie.
Concurrentie of relatiebeding
Ook in de agentuurovereenkomst kan een concurrentiebeding worden opgenomen. Ook als het gaat om het concurrentiebeding bevat de wet dwingende bepalingen. Een concurrentiebeding is alleen geldig als dit schriftelijk is overeengekomen. En bovendien beperkt is tot het soort goederen of diensten die de agentuurovereenkomst aangaan én is beperkt tot het gebied of de regio waarbinnen de agent werkzaam was. De wet schrijft verder voor dat het concurrentiebeding hooguit twee jaar geldig mag zijn na de beeindiging van de overeenkomst.
Juridisch advies bij agentuurovereenkomst
In veel situaties is het gangbaar dat een goodwillvergoeding wordt betaald bij beëindiging van de agentuurovereenkomst. Toch is dit niet altijd het geval. Omdat de regelgeving rondom de agentuurovereenkomst van dwingend rechtelijke aard is, maar ook de belangen groot zijn, raden wij u aan altijd juridisch advies in te winnen. Wilt u meer weten, bel dan vrijblijvend met onze ondernemingsrechtadvocaat 0800 44 55 000.
Relevante informatie
Overeenkomst van opdracht|Overeenkomst van borgtocht|Managementovereenkomst
