Werkgeversaansprakelijkheid 7:658 BW (Burgerlijk Wetboek): Een arbeidscontract is een bijzondere overeenkomst tussen twee partijen: werkgever en werknemer. De wetgever beschermt de werknemer in verschillende situaties. De bescherming van de werkgever bestaat onder andere uit de regels die gelden als een werknemer letselschade (materieel of immaterieel) oploopt bij een arbeidsongeval.
Als een werknemer bij een arbeidsongeval letselschade oploopt, kan hij zijn werkgever aansprakelijk stellen. Artikel 7:658 BW is de grondslag voor de schadeclaim wegen werkgeversaansprakelijkheid. Onderstaand gaan we nader in op artikel 7:658 BW.
Werkgeversaansprakelijkheid artikel 7:611 BW/7:658 BW en zorgplicht werkgever
Artikel 7:611 BW is een vangnetartikel dat de verhouding tussen werkgever en werknemer inkleurt. Hiervoor zijn de redelijkheid en billijkheid belangrijk. Het artikel over werkgeversaansprakelijkheid 7:658 BW zegt iets over de zorgplicht van de werkgever om de werknemer te beschermen tegen gevaren voortvloeiend uit het werken met gereedschappen en werktuigen of in lokalen.
De werkgever is verplicht lokalen, gereedschappen en werktuigen zo te onderhouden en dusdanige instructies te verschaffen dat de werknemer geen gevaar loopt of schade oploopt tijdens de uitvoering van zijn of haar werkzaamheden. Naast dit artikel zijn er nog specifieke artikelen die de zorgplicht van de werkgever verder uitwerken. Deze wetten geven een invulling aan de redelijkheid en billijkheid die de rechtsverhouding tussen werknemer en -gever beheersen. De arbeidsomstandighedenwet is hiervan een voorbeeld. Ook kunnen branche gerelateerde voorschriften of adviezen bepalend zijn.
Bewijslast zorgplicht bij ongevallen
Als de werkgever tekortschiet in zijn zorgplicht is hij aansprakelijk voor schade van de werknemer, tenzij de werkgever aantoont dat hij zijn zorgplicht niet schond of dat de werknemer opzettelijk of bewust roekeloos handelde. Dit is een omkering van de bewijslast (art. 150 Rechtsvordering) ter bescherming van de werknemer. De werkgever bewijst dus dat het ongeluk niet zijn schuld is in plaats van dat de werknemer bewijst dat de werkgever schuldig is aan het ongeluk.
Zorgplicht: Instructies en scholing
De zorgplicht bestaat niet alleen uit het onderhouden en inrichten van de werkomgeving, maar ook uit het geven van goede instructies en scholing aan werknemers. Werkgevers zorgen dus dat werknemers het werk veilig uit kunnen voeren. De wet geeft invulling aan goed werkgeverschap en de zorgplicht van de werkgever.
Bijvoorbeeld de arbeidsomstandighedenwet werkt de zorgplicht die de werkgever op grond van art. 7:658 BW heeft verder uit. Zo blijkt uit de arbeidsomstandighedenwet dat de werkgever voor de veiligheid en gezondheid van alle werknemers zorg draagt. De werkgever maakt rapporten over de te nemen maatregelen en voorschriften. De inspanningen van de werkgever liggen daardoor vast en zijn controleerbaar.
Tegenbewijs werkgeversaansprakelijkheid
Het is als werkgever belangrijk goed te documenteren op welke wijze u aan uw zorgplicht voldoet. Houdt dus bij wanneer materieel is onderhouden, met welk materieel wordt gewerkt, verschaf veiligheidsmiddelen (zoals schoeisel, handschoenen, helmen etc.), leg vast welke opleidingen medewerkers hebben, geef duidelijke instructies en controleer actief op naleving hiervan. Documenteer dit goed, zodat u gemakkelijk inzicht kan geven in uw activiteiten. Hiermee kunt u als werkgever aantonen dat aan de zorgplicht is voldaan en er geen sprake is van werkgeversaansprakelijkheid.
De Lozerhof / Van Duyvenbode
Een voorbeeld waarin de Hoge Raad oordeelde over de zorgplicht van de werkgever die art. 7:658 BW met zich meebrengt, is te vinden in het bekende arrest De Lozerhof / Van Duyvenbode. Deze zaak speelde zich af in een psycho-geriatrisch ziekenhuis. Een werknemer heeft tijdens haar werk een deur in haar gezicht gekregen terwijl zij op een gang liep. Deze deur zwaaide naar de gang toe open en was extra breed zodat hier een rolstoel door past. Door de klap van de openslaande deur liep de werknemer blijvend letsel op.
Op grond van art. 7:658 BW en de eisen van goed werkgeverschap zoals bedoeld in artikel 7:611 BW stelt de werknemer haar werkgever aansprakelijk. Zij stelt dat het gevaarlijk is een brede deur van 1,17 meter in een gang van 1,97 meter open te laten draaien. Hierdoor blijft slechts 80 centimeter over qua doorgang en dit kan gevaarlijke situaties opleveren, zoals deze zich verwezenlijkde in het onderhavig geval.
Beoordeling zorgplicht werkgever
Het is in het geval De Lozerhof / Van Duyvenbode aan de werkgever om te stellen en te bewijzen dat zij haar zorgplicht is nagekomen. De werkgever stelt dat dit een alledaagse situatie is. Geen enkel bouwvoorschrift, Arbo-richtlijn of NEN-norm verzet zich tegen een situatie zoals deze zich in dit ziekenhuis voordoet. De werkgever meent daarom dat de zorgplicht is nagekomen.
De Hoge Raad is het hier echter niet mee eens. Ondanks dat een situatie alledaags is of een richtlijn zich niet verzet tegen de situatie, kan dit alsnog in strijd zijn met de zorgplicht zoals deze volgens art. 7:658 BW voor de werkgever geldt. Vast staat dat het openzwaaien van de deur een gevaarlijke situatie veroorzaakt. De Hoge Raad stelt voorts dat door het plaatsen van een dranger (die er voor zorgt dat de deur weer wordt gesloten en dus niet open blijft staan) niet voldoende maatregelen zijn genomen om de gevaarlijke situatie te voorkomen. Het plaatsen van een schuifdeur zou een meer passende oplossing zijn. De werkgever heeft dit nagelaten en hiermee de zorgplicht geschonden. De werkgever kan niet aantonen dat zij haar zorgplicht is nagekomen. De werkgever is daarom op grond van artikel 7:658 BW aansprakelijk voor de schade die de werknemer opliep.
Conclusie werkgeversaansprakelijkheid bij schade of letselschade door arbeidsongevallen
Uit het bovenstaande blijkt dat de zorgplicht van de werkgever erg ver gaat. Hoe ver deze gaat is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Daarbij kijken we naar de door de werkgever genomen maatregelen ter voorkoming van gevaarlijke situaties. Daarnaast bekijken we de mogelijk te nemen maatregelen ter voorkoming van gevaarlijke situaties. Als aansprakelijkheid op grond van artikel 7:658 BW niet wordt aangenomen, kan artikel 7:611 BW worden toegepast. Op grond van de redelijkheid en billijkheid wordt dan de grens vastgesteld waaraan de werkgever minimaal (had) moet(en) voldoen. De werknemer met materiële schade of letselschade opgelopen in de uitoefening van zijn arbeid/werkzaamheden wordt dus in vergaande mate beschermd.
Werkgeversaansprakelijkheid risicoaansprakelijkheid
Het recht onderscheidt schuld aansprakelijkheid en risico aansprakelijkheid. Voor schuld aansprakelijkheid moet een verwijt kunnen worden gemaakt. Risico aansprakelijkheid is de aansprakelijkheid op grond van een bepaalde hoedanigheid. De hondenbezitter is bijvoorbeeld aanprakelijk voor de schade die zijn hond veroorzaakt. Het slachtoffer hoeft in dat gevale niet de schuld van de hondenbezitter aan te tonen. Gezien de vergaande bewijslast van de werkgever bij een arbeidsongeval lijkt werkgeversaansprakelijkheid op grond van artikel 7:658 BW op een vorm van risicoaansprakelijkheid. Als een werknemer tijdens zijn werk een ongeval overkomt en hij schade lijdt, is de werkgever aansprakelijk.
Werkgeversaansprakelijkheid overige gevallen
Het is goed te bedenken dat er inmiddels ook uitspraken zijn waarin de werkgever verantwoordelijk is voor anderen dan werknemers. Bijvoorbeeld door aansprakelijkheid voor letsel van medewerkers buiten werktijd of voor personen die op grond van een detacheringsovereenkomst en of vrijwillig werkzaam zijn. Aansprakelijkheid bestaat ook in situaties waarbij geen werkzaamheden worden uitgeoefend, maar de werkgever wel enige vorm van zeggenschap heeft.
Contact
Neem contact op met onze letselschade advocaten voor een vrijblijvend juridisch advies. Bel 0800 – 44 55 000, stuur een e-mail naar info@hijink.com of laat onderstaand uw gegevens achter als u wilt dat wij contact met u opnemen.
